Svač je je bio srednjovjekovno utvrđenje na stijeni iznad Šaskog jezera, sjeveroistocno od Ulcinja kod sela Šasa, u na prostoru današnje Crna Gore.
Episkopski je grad još u 8. vijeku. O njegovom razvoju u ranom srednjem vijeku nema podataka. Pominje se u žitiju Nemanjinom 1216. godine kao grad koji je Stefan Nemanja osvojio u Primorju. Mongoli su ga razorili 1241. godine i pobili stanovništvo, no poslije ovoga Svač se ponovo podigao. Od kraja 14. vijeka propada, 1406. godine pominje se kao selo, a njegov episkop moli Veneciju da utvrdi i zidovima opaše njegovo mjesto, kao što je to bilo ranije. Grad je kovao svoj novac.
Utvrđenje Svač je bilo opasano zidovima sa kulama a prema jugu je bilo prirodno nepristupacno, jer se stijene spuštaju strmo prema jezeru, sa te strane postoji jedna staza kojom se silazilo do vode i uz koju ima tragova kapije. Glavni ulaz u utvrđenje je sa sjeverne strane, iz podgrada. Odmah pored ulaza nalazi se Katedrala svetog Jovana koja je prema natpisu na fasadi zidana 1300. godine. S obzirom na fragmente uzidane u zapadni zid, moguće da je na istom mjestu postojala starija crkva, pa da su je vjerovatno Mongoli srušili. Apsida crkve je ubačena u prizemlje starije kule od koje se sačuvao i sprat. Osim crkve sv. Jovana u sklopu sjevernog gradskog zida nalaze se ostaci još jedne manje crkve, kao i jedne spolja pored bedema. U samom gradu ima ostataka zgrada za stanovanje od kojih su neke očuvane vrlo dobro. Pošto je grad u 15. vijeku već pust sigurno je da svi njegovi djelovi pripadaju srednjem vijeku.
Sjeverno od utvrđenja nalaze se tragovi podgrada između ostataka crkava kojih ukupno u Svaču ima osam. U podgradu je najdominantnija crkva sv. Marije, podignuta vjerovatno poslije 1300. godine.
Wikipedia
